O turystyce
tu - https - tam - tu - https - http - www - url - www - http
Aż do połowy XIX wieku, kiedy to Zakopane zostało spopularyzowane w całej Polsce, liczba jego mieszkańców była symboliczna i z pewnością nie przekraczała 200 osób. Nie może to dziwić, gdyż klimat podgórski jest surowy, a ziem uprawnych mało, stąd nie można było tutaj wyżywić dużej ilości ludzi. Jednak kiedy już Zakopane stało się sławne, to liczba jego mieszkańców wzrastała szybko, osiągając w 1930 r. ponad 17 tys. mieszkańców. Po II wojnie światowej mieszkańców nadal przybywało, choć w mniejszym tempie, niż w wielu miastach i miasteczkach centralnej Polski. Niemożliwa bowiem była w tym rejonie lokalizacja dużych zakładów przemysłowych, stąd nie zaistniało także zjawisko napływu dużej ilości osób ze wsi. Tym niemniej Zakopane stale przyciągało nowych mieszkańców, aż ich liczba osiągnęła maksimum w 1998 r., sięgając blisko 30 tys. Później, wskutek niekorzystnych trendów demograficznych i ogólnego odpływu części osób z miast do satelickich wsi, jego liczba spadała, zresztą podobnie jak w niemal wszystkich polskich miastach. Dziś mieszkańców Zakopanego jest niecałe 27 tys., co sytuuje je raczej w gronie małych miast, choć istnieje sporo mniejszych miast powiatowych. Trzeba jednak powiedzieć, że trudno jest rozpatrywać liczbę mieszkańców tego miasta w całkowitym oderwaniu od turystyki.
Lipiec 3rd, 2013 nasze góry Komentowanie nie jest możliwe
Niechlubna karta Goralenvolku
Górale, którzy nawet dziś stanowią większość mieszkańców Zakopanego i jego okolic, znani są ze swej dumy i niezależności. Możliwe, iż to właśnie te cechy charakteru sprawiły, iż część spośród nich zapisała niechlubną kartę okresu II wojny światowej. Wynikała z tego, iż po zajęciu Podhala przez Niemców, niektórzy działacze góralscy, przy poparciu okupanta, zaczęli propagować ideę, jakoby górale byli pochodzenia niemieckiego i z tego powodu mogli tworzyć odrębny naród – Goralenvolk. W myśl tej idei, przedwojenne władze Związku Górali nawiązały współpracę z Niemcami. Jednak o ile współpraca z okupantem nie przerażała przedstawicieli góralskich władz, to już zwykli górale odnosili się do niej z dużą rezerwą. Szacuje się, że akces do Goralenvolku zgłosiło około 23% mieszkańców Zakopanego, a na całym Podhalu ten odsetek był jeszcze niższy. Także i Niemcy rozczarowali się do tej idei, kiedy fiaskiem zakończyła się próba utworzenia góralskiego oddziału SS. Co oczywiste, Goralenvolk nie przetrwał zakończenia II wojny światowej. Jego twórca został rozstrzelany przez Armię Krajową, a czołowi działacze po zakończeniu wojny zostali skazani na karę więzienia. Niektórzy z nich, przeczuwając swój los, uciekli wraz z hitlerowcami do Niemiec, unikając w ten sposób kary długoletniego więzienia, która mogła sięgnąć nawet 15 lat.
Lipiec 3rd, 2013 nasze góry Komentowanie nie jest możliwe
Zakopane w XX wieku
Rozwój Zakopanego przypadł na przełom wieku XIX oraz wieku XX. Właśnie w tym czasie rozrosło się ono z niewielkiej osady do dużej wsi. Pojawiła się wręcz moda, aby nie tylko udać się w Tatry dla wypoczynku, ale nawet zamieszkać w Zakopanym na stałe. Do rozkwitu tej mody przyczyniło się przede wszystkim powstanie Towarzystwa Tatrzańskiego w 1873 r., ale także obecność w tych rejonach wielu postaci polskiej kultury. Można tutaj wymienić choćby Stanisława Witkiewicza oraz licznych poetów okresu Młodej Polski, w tym Kazimierza Przerwę – Tetmajera. Podziwiano nie tylko przyrodę tatrzańską oraz korzystano z dobrodziejstw tamtejszego klimatu, ale pojawiła się także potrzeba wspinania się w górach. Odbywało się to w sposób uporządkowany i niemal wyczynowy, tak rodziło się właśnie taternictwo. Niebagatelny wpływ na rozwój Zakopanego wywarł także hrabia Władysław Zamoyski, który stał się w 1889 r. zarówno właścicielem tej miejscowości, jak i dużej części Tatr. Jego należy również uważać za pomysłodawcę Tatrzańskiego Parku Narodowego, który pozwolił na zachowanie unikalnej przyrody tego rejonu. Działalność Zamoyskiego i zainteresowanie ze strony sławnych ludzi sprawiły, iż liczba mieszkańców Zakopanego w 1900 r. sięgała już blisko 5800 osób. Wyrazem wzrostu jego znaczenia było też nadanie miastu w 1933 r. praw miejskich.
Lipiec 3rd, 2013 nasze góry Komentowanie nie jest możliwe
Wzrost znaczenia Zakopanego
Choć pierwszy przywilej osadniczy Zakopanego, co do którego możemy być pewni, że rzeczywiście istniał, wydano w XVII wieku, to jednak przez długi czas znaczenie tej miejscowości było marginalne. Stanowiło ono raczej nadal bardziej osadę pasterską i w niczym nie przypominało tętniącego życiem miasta, jakim je znamy dzisiaj. Dość powiedzieć, że w 1676 r. ta wieś liczyła tylko 43 mieszkańców i to wspólnie z odrębnymi dziś miejscowościami, czyli Poroninem i Olczą. W tym okresie Zakopane było własnością króla polskiego, nieco później, w okresie zaborów, do cesarsko – królewskiego skarbu austriackiego. Można sądzić, iż nie przynosiło ono znaczących dochodów temu skarbowi, gdyż zostało w 1824 r. sprzedane węgierskiemu rodowi Homolacsów. Taki stan mógłby trwać nawet do dzisiaj, ale dla wzrostu znaczenia Zakopanego bardzo zasłużył się Tytus Chałubiński, polski lekarz i profesor patologii, ale przede wszystkim miłośnik tatrzańskiej przyrody oraz propagator klimatologicznych właściwości Zakopanego. W dużej mierze właśnie dzięki jego staraniom, w II połowie XIX wieku, miasto to stało się szeroko znane polskiemu społeczeństwu i znacząco zwiększyło liczbę swoich mieszkańców, między innymi, również przez to, że w 1886 r. zostało uznane za uzdrowisko. W 1889 r. Zakopane liczyło już około 3 tys. mieszkańców.
Lipiec 3rd, 2013 nasze góry Komentowanie nie jest możliwe
Krótka historia Zakopanego